„Til fæðingarstyrks stofnast við fæðingu, frumættleiðingu barns yngra en átta ára og töku barns yngra en átta ára í varanlegt fóstur. 


Tímalengd og skipting réttar

Tímalengd er alls 12 mánuðir. Hvort foreldri um sig á rétt á 6 mánuðum og eru 6 vikur framseljanlegar.

Upphafstími fæðingarstyrks og hvenær réttur fellur niður

  • Báðir foreldrar geta hafið töku fæðingarstyrks frá 1. degi þess mánaðar sem barn fæðist í eða síðar. Réttur til fæðingarstyrks fellur niður er barnið nær 24 mánaða aldri.
  • Í tilviki frumættleiðingar eða varanlegs fósturs geta báðir foreldrar hafið töku fæðingarstyrks frá 1. degi þess mánaðar þegar barn kemur inn á heimili. Ef um reynslutíma er að ræða áður en til frumættleiðingar eða varanlegs fósturs getur komið eða ef sækja þarf barnið til annarra landa er heimilt að hefja töku fæðingarstyrks við þann tíma enda hafi barnaverndarnefnd eða viðkomandi yfirvöld staðfest ráðstöfunina. Réttur til fæðingarstyrks fellur niður 24 mánuðum eftir að barnið kom inn á heimilið.

Skilyrði um fullt nám

  • Fullt nám telst vera 75-100% samfellt nám, verklegt eða bóklegt, í viðurkenndri menntastofnun innan hins almenna menntakerfis á Íslandi sem stendur yfir í a.m.k. 6 mánuði. Enn fremur er átt við 75-100% nám á háskólastigi og annað nám sem gerir sambærilegar kröfur til undirbúningsmenntunar og nám á háskólastigi. Einstök námskeið teljast ekki til náms.
  • Foreldri þarf að hafa verið í fullu námi í a.m.k. 6 mánuði á síðustu 12 mánuðum fyrir fæðingu barns, frumættleiðingu eða varanlegt fóstur og staðist kröfur um námsframvindu á þeim tíma. Í flestum tilvikum þýðir þetta það að foreldri þarf að skila a.m.k. tveimur önnum í heild eða að hluta til að uppfylla skilyrðið um fullt nám í 6 mánuði.
  • Foreldri skal leggja fram staðfestingu frá viðkomandi skóla um að það hafi verið skráð í fullt nám og hafi staðist kröfur um námsframvindu á þeim tíma. Heimilt er að taka tillit til ástundunar náms í stað námsárangurs á þeirri skólaönn sem barn fæðist.

Undanþágur frá skilyrði um fullt nám

  • Þegar foreldri hefur verið samfellt í a.m.k. 6 mánuði á innlendum vinnumarkaði fram til þess að námið hófst.
  • Þegar foreldri hefur lokið a.m.k. einnar annar námi og hefur síðan verið samfellt á innlendum vinnumarkaði. Skilyrði er að nám og starf hafi verið samfellt í a.m.k. 6 mánuði.
  • Þegar móðir hefur ekki getað stundað nám á meðgöngu vegna heilsufarsástæðna sem tengjast meðgöngunni. Hún skal þá leggja fram vottorð þess sérfræðilæknis sem annast hefur hana á meðgöngu því til staðfestingar ásamt staðfestingu frá skóla um að hún hafi verið skrá í fullt nám.
  • Þegar foreldri á eftir minna en sem nemur 75% af námi á síðustu önn í námi og ljóst er að viðkomandi er að ljúka tiltekinni prófgráðu. Foreldri skal jafnframt fullnægja öðrum skilyrðum um fullt nám.

Lögheimilisskilyrði

  • Foreldri skal eiga lögheimili hér á landi við fæðingu barns, frumættleiðingu eða varanlegt fóstur og hafa átt lögheimili hér á landi síðustu 12 mánuði fyrir þann tíma.
  • Heimilt er að veita undanþágu frá lögheimilisskilyrðinu hafi foreldri flutt lögheimili sitt tímabundið vegna náms erlendis og hafi átt lögheimili hér á landi samfellt í a.m.k. 5 ár fyrir flutning. Hið sama gildir þegar foreldri hefur flutt lögheimili sitt tímabundið og stundar fjarnám við íslenskan skóla á þeim tíma og hafi átt lögheimili hér á landi samfellt í a.m.k. 5 ár fyrir flutning.
  • Hafi foreldri verið búsett í öðru aðildarríki að EES-samningnum á framangreindu 12 mánaða tímabili er tekið tillit til þess hafi foreldri haft lögheimili hér á landi við fæðingu barns, frumættleiðingu eða varanlegt fóstur og ekki hafi liðið meira en mánuður frá því að tryggingatímabili lauk í því ríki. Í þessum tilvikum skal foreldri láta S-041 vottorð fylgja með umsókn sinni sem staðfestir búsetu og tryggingatímabil í öðru aðildarríki að EES-samningnum.
  • Foreldrar sem hafa fengið dvalarleyfi hér á landi á grundvelli alþjóðlegrar verndar eða á grundvelli mannúðarsjónarmiða í fyrsta skipti samkvæmt lögum um útlendinga geta átt rétt á fæðingarstyrk þrátt fyrir að þeir hafi ekki átt lögheimili hér á landi síðustu tólf mánuði fyrir fæðingu barns, frumættleiðingu eða töku barns í varanlegt fóstur, enda sé skemmri tími en tólf mánuðir liðnir frá veitingu dvalarleyfis.

Lenging, framsal og tilfærsla á sjálfstæðum rétti til fæðingarstyrks

  • Einhleyp móðir sem gengist hefur undir tæknifrjóvgun eða einhleypt foreldri sem hefur frumættleitt barn eða tekið í varanlegt fóstur öðlast rétt í 12 mánuði. Hið sama gildir um eftirlifandi foreldri hafi hitt foreldrið andast á meðgöngu barns og barnið fæðist lifandi.
    Gögn sem þurfa að berast: Staðfesting á að foreldri hafi farið eitt í tæknifrjóvgun, ættleitt eða tekið barn í varanlegt fóstur.
  • Ef annað foreldrið andast áður en barn nær 24 mánaða aldri færist sá réttur sem það hefur ekki nýtt sér yfir til eftirlifandi foreldrisins og verður að þeim réttindum sem eftirlifandi foreldrið hefur áunnið sér. Í tilviki frumættleiðingar eða varanlegs fósturs er miðað við 24 mánuði eftir að barnið kom inn á heimilið.
  • Ef foreldri er ófært að annast um barn sitt vegna sjúkdóms eða afleiðinga slyss á fyrstu 24 mánuðum eftir fæðingu þess er því heimilt að framselja rétt sinn til fæðingarstyrks sem það hefur ekki nýtt sér til hins foreldrisins. Í tilviki frumættleiðingar eða varanlegs fósturs er miðað við 24 mánuði eftir að barnið kom inn á heimilið. Ástand foreldris skal staðfest með læknisvottorði þess sérfræðilæknis sem annast foreldrið sem og sé ástand þess með þeim hætti að því er ófært að veita samþykki sitt fyrir framsali réttinda.Gögn sem þurfa að berast: Vottorð sérfræðilæknis og staðfesting á að viðkomandi foreldri vilji framselja rétt sinn.
  • Ef foreldri er ófært að annast um barn sitt vegna afplánunar refsivistar á fyrstu 24 mánuðum eftir fæðingu þess er því heimilt að framselja rétt sinn til fæðingarstyrks sem það hefur ekki nýtt sér til hins foreldrisins. Í tilviki frumættleiðingar eða varanlegs fósturs er miðað við 24 mánuði eftir að barnið kom inn á heimilið. Fangelsismálayfirvöld skulu staðfesta að foreldrið muni afplána refsivist á fyrrgreindu tímabili.
    Gögn sem þurfa að berast: Staðfesting fangelsismálayfirvalda.
  • Foreldri sem fætt hefur barn öðlast rétt í allt að tólf mánuði í þeim tilfellum þegar foreldrið er ekki fært um að uppfylla skyldu til að feðra barn sitt.
  • Gögn sem þurfa að berast: Niðurstaða feðrunarmáls frá sýslumanni eða dómstólum.
  • Foreldri barns þar sem hitt foreldrið á hvorki rétt til fæðingarorlofs eða fæðingarstyrks hér á landi né sjálfstæðan rétt til fæðingarorlofs eða fæðingarstyrks í öðru ríki getur öðlast rétt í allt að 12 mánuði. Eigi hitt foreldrið rétt í öðru ríki dregst sá tími frá.
    Gögn sem þurfa að berast: Staðfesting á rétti/réttleysi frá því ríki sem foreldri gæti átt rétt frá og fæðingarvottorð þar sem staðfest er að viðkomandi sé foreldri barnsins.
  • Ef foreldri er gert að sæta nálgunarbanni gagnvart barni sínu, hinu foreldrinu og/eða brottvísun af heimili og er af þeim völdum ófært um að annast barn sitt á fyrstu 24 mánuðum eftir fæðingu þess færist réttur þess sem það hefur ekki þegar nýtt sér yfir til hins foreldrisins.
    Gögn sem þurfa að berast: Staðfesting lögreglustjóra eða dómstóla um að foreldri sæti nálgunarbanni/brottvísun út þann tíma sem foreldri hefur til að taka fæðingarstyrkinn.
  • Ef fyrirséð er að forsjárlaust foreldri muni ekki annast barn sitt á fyrstu 24 mánuðum eftir fæðingu eða þann tíma sem barn kemur inn á heimili við frumættleiðingu eða töku í varanlegt fóstur þar sem foreldrið hefur ekki umgengni við barnið á grundvelli niðurstöðu lögmælts stjórnvalds eða dómstóla er heimilt að færa rétt forsjárlausa foreldrisins sem það hefur ekki þegar nýtt sér yfir á hitt foreldrið. Hið sama gildir ef umgengni forsjárlausa foreldrisins er verulega takmörkuð, svo sem undir eftirliti á grundvelli niðurstöðu lögmælts stjórnvalds eða dómstóla.
    Gögn sem þurfa að berast: Staðfesting sýslumanns um að foreldri fari með fulla og óskipta forsjá og staðfesting um að forsjárlausa foreldrið hafi ekki umgengni á grundvelli niðurstöðu sýslumanns eða dómstóla/staðfesting á verulega takmarkaðri umgengni frá sýslumanni eða dómstólum.

Forsjá barns

  • Skilyrði fyrir því að foreldri geti nýtt sér rétt sinn til fæðingarstyrks er að það fari sjálft með forsjá barnsins eða fari sameiginlega með forsjána ásamt hinu foreldrinu.
  • Forsjárlaust foreldri getur nýtt rétt sinn til fæðingarstyrks liggi fyrir samþykki þess foreldris sem fer með forsjána um að það hafi umgengni við barnið þann tíma sem greiðsla fæðingarstyrks stendur yfir.
  1. Forsjárlaust foreldri þarf að fá samþykki þess foreldris sem fer með forsjá barnsins: Umsókn um umgengnisrétt forsjárlauss foreldris
  2. Faðernisviðurkenning verður að fara fram og fæðingarvottorð að berast útgefið af Þjóðskrá Íslands.

Faðernisviðurkenning getur farið fram:

  1. Hjá sýslumanni.
  2. Fyrir dómara í dómsmáli til feðrunar barns.
  3. Með bréflegri yfirlýsingu og skal undirritun hennar þá staðfest af lögmanni eða tveimur vitundarvottum. Þar skal tekið fram að útgefandi yfirlýsingarinnar hafi ritað nafn sitt eða kannast við undirritun sína í viðurvist þess eða þeirra er undirskriftina staðfesta. Vitundarvottar skulu geta kennitölu sinnar eða eftir atvikum fæðingardags og heimilisfangs.

Brottfall réttinda

  • Réttur til fæðingarstyrks fellur niður frá þeim degi er foreldri lætur frá sér barn vegna ættleiðingar, uppeldis eða fósturs. Í þessum tilvikum eiga kynforeldrar sameiginlegan rétt á greiðslu fæðingarstyrks í 2 mánuði eftir fæðingu barns.
  • Þá fellur réttur til fæðingarstyrks niður við andlát barns. Foreldri kann að eiga rétt til sorgarstyrks. 

Var efnið hjálplegt?

Þakka þér fyrir þitt álit.
Það væri gagnlegt að vita meira um hvað þér finnst.

Hvað er helst að?

Hunang vefstofa Merki Hunang vefstofu

Þessi vefur notar vefkökur (e. cookies).

Sjá nánar í persónuverndarstefnu Vinnumálastofnunar.

Hæ, Vinný hér! Hvernig get ég aðstoðað?
Vinný snjallmenni