Foreldri skal sækja um greiðslur til Vinnumálastofnunar 6 vikum fyrir áætlaðan fæðingardag barns, frumættleiðingu eða töku barns í varanlegt fóstur. Vilji foreldri hefja töku fæðingarorlofs fyrir áætlaðan fæðingardag barns skal sækja um greiðslur 3 vikum fyrir fyrirhugaðan upphafsdag fæðingarorlofs.

Útreikningur á greiðslum byggir á upplýsingum sem Vinnumálastofnun aflar um tekjur foreldra úr skattframtölum, staðgreiðsluskrá og tryggingagjaldsskrá skattyfirvalda.

Til að öðlast rétt til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði þarf foreldri að hafa verið í a.m.k. 25% samfelldu starfi í 6 mánuði á innlendum vinnumarkaði fyrir fæðingardag barns eða þann tíma þegar barn kemur inn á heimili við frumættleiðingu eða varanlegt fóstur. Í þeim tilvikum þegar fæðingarorlof hefst fyrir þann tíma skal þó miða við þann dag sem fæðingarorlof hefst.

Fullt starf sjálfstætt starfandi miðast við að foreldrið hafi greitt mánaðarlega staðgreiðsluskatt og tryggingagjald af reiknuðu endurgjaldi er nemur að lágmarki viðmiðunarfjárhæð ríkisskattstjóra í viðkomandi starfsgrein. Sjálfstætt starfandi þarf því að ná a.m.k. 25% af þeirri viðmiðunarfjárhæð.

Hafi foreldri starfað í öðru aðildarríki að EES-samningnum á framangreindu 6 mánaða tímabili er tekið tillit til þess hafi foreldrið hafið störf á innlendum vinnumarkaði innan 10 virkra daga frá því það hætti störfum á vinnumarkaði í því ríki og sé þátttakandi á innlendum vinnumarkaði við fæðingu barns, frumættleiðingu eða töku í varanlegt fóstur. Í þessum tilvikum skal foreldri láta S-041 vottorð fylgja með umsókn sinni sem staðfestir áunnin starfstímabil og tryggingatímabil í öðru aðildarríki að EES-samningnum og ráðningarsamning sem staðfestir hvenær störf hófust á innlendum vinnumarkaði eða staðfestingu frá skattyfirvöldum um að foreldri hafi skráð starfsemi sína hjá þeim.

Til viðbótar samfelldu starfi eru ákveðin tilvik sem jafnframt teljast til þátttöku á innlendum vinnumarkaði, sjá nánar undir kaflanum um hvað annað telst til þátttöku á innlendum vinnumarkaði.

Auk samfellds starfs telst jafnframt til þátttöku á innlendum vinnumarkaði:

1. Sá tími sem foreldri fær greiddar atvinnuleysisbætur, sætir biðtíma eftir slíkum bótum, hefði átt rétt á slíkum bótum hefði foreldrið skráð sig án atvinnu eða foreldrið hefur hætt atvinnuleit tímabundið vegna orlofs erlendis og ekki hafa liðið meira en tíu virkir dagar þar til atvinnuleit hefur hafist að nýju samkvæmt gildandi lögum um atvinnuleysistryggingar, hafi starfshlutfall foreldris á viðmiðunartíma fyrir framangreindar greiðslur verið a.m.k. 25%. (Greiðslustofa Vinnumálastofnunar metur hvort foreldri hefði átt rétt á atvinnuleysisbótum hefði það sótt um þær, berast þarf afrit af matinu.)  

2. Sá tími sem foreldri fær greidda sjúkra- eða slysadagpeninga, er á biðtíma eftir dagpeningum eða hefði átt rétt á þeim hefði foreldri sótt um þá til sjúkratryggingastofnunarinnar, eða fær greiðslur sjúkradagpeninga úr sjúkrasjóði stéttarfélags enda hafi foreldrið látið af launuðum störfum af heilsufarsástæðum. (Sjúkratryggingar Íslands metur hvort foreldri hefði átt rétt á greiðslunum hefði það sótt um þær. Berast þarf afrit af matinu.)
3. Sá tími sem foreldri nýtur bóta frá tryggingafélagi sem koma í stað launa vegna tímabundins atvinnutjóns af völdum slysa.
4. Sá tími er foreldri fær tekjutengdar greiðslur skv. III. kafla laga um greiðslur til foreldra langveikra eða alvarlegra fatlaðra barna eða hefði átt rétt á slíkum greiðslum hefði foreldri sótt um þær til Tryggingastofnunar ríkisins. (Tryggingastofnun ríkisins metur hvort foreldri hefði átt rétt á greiðslunum hefði það sótt um þær. Berast þarf afrit af matinu.)

Viðmiðunartímabil

• Viðmiðunartímabil við útreikning á greiðslum til sjálfstætt starfandi er tekjuárið á undan fæðingarári barns eða því ári sem barn kemur inn á heimili við frumættleiðingu eða töku í varanlegt fóstur.
• Þrátt fyrir framangreinda 12 mánaða reglu skal einungis miða við þá mánuði sem foreldri hefur verið á innlendum vinnumarkaði auk þeirra tilvika sem talin eru upp í stafliðum a-d, sjá nánar undir liðnum hvað annað telst til þátttöku á innlendum vinnumarkaði. Aldrei skal þó miða við færri mánuði en 4 við útreikninginn.
• Foreldrar sem hafa t.d. verið í meira en 10 ECTS námi og í minna en 25% starfi eða starfandi erlendis gætu átt rétt á því að fá mánuði undanskilda við útreikning á greiðslum og þannig hækkað greiðslur til sín í fæðingarorlofi. Telji foreldrar slíkar aðstæður geta átt við hjá sér eru þeir beðnir um að setja sig í samband við starfsfólk Fæðingarorlofssjóðs sem leiðbeinir um framhaldið.  

Útreikningur á greiðslum

• Mánaðarleg greiðsla til foreldris er 80% af meðaltali heildarlauna þeirra mánaða sem koma til útreiknings á viðmiðunartímabili.
• Til launa teljast hvers konar laun, þóknanir og reiknað endurgjald samkvæmt lögum um tryggingagjald auk þeirra tilvika sem talin eru upp í stafliðum a-e undir liðnum hvað annað telst til þátttöku á innlendum vinnumarkaði og greiðslur skv. a- og b-lið 5. gr. laga um Ábyrgðasjóð launa.
• Útreikningur á greiðslum byggist á upplýsingum um tekjur foreldra úr skattframtölum, staðgreiðsluskrá og tryggingagjaldsskrá skattyfirvalda.
• Tekjulágum foreldrum er tryggð ákveðin lágmarksgreiðsla og þá er hámark á greiðslum, sjá nánar undir liðnum hámarks- og lágmarksgreiðslur.

Lágmarksgreiðslur

Tekjulágum foreldrum er tryggð ákveðin lágmarksgreiðsla í samræmi við starfshlutfall þeirra. Fjárhæðir miðast við á hvaða ári barn er fætt, frumættleitt eða tekið í varanlegt fóstur.

• Upplýsingar um lágmarksgreiðslur fyrir 25-49% og 50-100% starfshlutfall má nálgast hér.

Hámarksgreiðslur

Þrátt fyrir að greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði reiknist sem 80% af meðaltali heildarlauna á ákveðnu tímabili geta þær aldrei orðið hærri en sem nemur ákveðinni fjárhæð. Hámarksgreiðslur miðast við á hvaða ári barn er fætt, frumættleitt eða tekið í varanlegt fóstur.

• Upplýsingar um hámarksgreiðslur má nálgast hér.

Greitt er eftir á fyrir undanfarandi mánuð í fæðingarorlofi.

Dæmi: Foreldri sem hefur verið í fæðingarorlofi í janúar fær greitt síðasta virka dag þess mánaðar.

• Meðan á fæðingarorlofi stendur greiðir foreldri að lágmarki 4% af fæðingarorlofsgreiðslu í lífeyrissjóð og Fæðingarorlofssjóður að lágmarki 11,5% mótframlag.
• Foreldri er heimilt að greiða í séreignasjóð en Fæðingarorlofssjóður greiðir ekki mótframlag.
• Foreldri er heimilt að greiða til stéttarfélags meðan á fæðingarorlofi stendur. Sé það ekki gert kunna réttindi hjá stéttarfélagi að skerðast eða falla niður.