Synjun á bótarétti sjálfstætt starfandi einstaklings

Nr. 11 - 2003

Úrskurður

 

Hinn 24. febrúar 2003 kvað úr­skurð­ar­n­efnd at­vinnu­leysis­bóta upp svohljóðandi úr­skurð í máli nr. 11/2003.

 

Máls­at­vik og kæru­efni

 

1.

Málsatvik eru þau að úthlutunarnefnd atvinnuleysisbóta fyrir Norðurland eystra ákvað á fundi sínum þann 10. desember 2002 að synja umsókn A um atvinnuleysisbætur frá 8. nóvember 2002 með vísan til 1. og 11. gr. reglugerðar nr. 740/1997 um bótarétt sjálfstætt starfandi einstaklinga. Úthlutunarnefndin tók málið aftur fyrir á fundi þann 7. janúar 2003 og staðfesti fyrri ákvörðun sína.

 

 

2.

A kærði ákvörðun út­hlutunar­nefndar til úr­skurð­ar­nefndar at­vinnu­leysis­bóta með bréfi, dags. 22. janúar 2003 og gerir kröfu um að úrskurður nefndarinnar verði felldur úr gildi.  Til vara gerir hún þá kröfu að henni verði úrskurðaðar atvinnuleysisbætur fyrir tímabilið 1. nóvember 2002 til 1. maí 2003.  Í bréfi sínu mótmælir hún því að reglugerð 740/1997 geti átt við sig, hún hafi aldrei unnið sem sjálfstætt starfandi, heldur hafi hún starfað sem launþegi við rekstur manns síns.  Eiginmaður hennar sé verktaki hjá X og hefur m.a. tekið að sér verkefni í Z.  Rekstur hans hafi ávallt verið á hans kennitölu.  Hún hafi starfað hjá honum síðast liðin sumur og þegið venjuleg laun verkamanna fyrir.  Starfsemi hans fari einungis fram á sumrin eða frá miðjum maí og fram á haust. Hann hafi greitt launatengd gjöld vegna hennar og annarra starfsmanna.  Það sé mat hennar að ekki sé hægt að greina á milli réttar til atvinnuleysisbóta hjá henni eða öðrum starfsmönnum hans.

 

 

Niður­staða

 

1.

 

Samkvæmt 1. mgr. 1. gr. laga um atvinnuleysistryggingar nr. 12/1997, eiga launamenn og sjálfstætt starfandi einstaklingar, sem verða atvinnulausir, rétt á bótum úr Atvinnuleysistryggingasjóði samkvæmt því sem fyrir er mælt í lögum þessum, enda séu þeir í atvinnuleit og fullfærir til vinnu.

 

Sam­kvæmt 2. mgr. 1. gr. laga um at­vinnu­leysis­tryggingar nr. 12/1997 er fé­lags­mála­ráð­herra veitt heimild til að setja nánari reglur um hvaða skil­yrðum sjálf­s­tætt starf­andi einstaklingar skulu full­nægja til þess að njóta bóta úr sjóðnum. Segir í ákvæði þessu að m.a. skuli settar reglur um hvaða skil­yrðum menn verða að full­nægja til þess að teljast sjálf­s­tætt starf­andi og vera at­vinnu­lausir. Í 6. gr. reglu­gerðar nr. 740/1997 um bóta­rétt sjálf­s­tætt starf­andi einstaklinga úr At­vinnu­leysis­trygginga­sjóði segir orðrétt:

 

Sjálfstætt starfandi einstaklingur telst vera atvinnulaus, þegar hann uppfyllir öll eftirtalin skilyrði:

1. Er hættur rekstri, sbr. 7. - 10. gr.,

2. hefur ekki tekjur af rekstri,

3. hefur ekki hafið störf sem launamaður,

4. er sannanlega í atvinnuleit og er reiðubúinn að ráða sig til allra almennra starfa,

5. hefur tilkynnt lok rekstrarins til opinberra aðila, sbr. 7. gr.

 

            Í 7. gr. er kveðið á um að til að tilkynning um lok rekstrar teljist fullnægjandi þurfi hún að bera með sér að:

1.  Lok sjálfstæðrar starfsemi hafi verið tilkynnt launagreiðandaskrá Ríkisskattstjóra og

2.  virðisaukaskattskyldri starfsemi hafi verið hætt.

 

Í 5. gr. reglugerðarinnar er kveðið á um að árstíðabundin stöðvun starfsemi eða tímabundin hlé vegna verkefnaskorts eða af öðrum ástæðum veiti sjálfstætt starfandi einstaklingum ekki rétt til atvinnuleysisbóta.

 

2.

 

            Í lögum um at­vinnu­leysis­tryggingar nr. 12/1997 er ekki kveðið sér­stak­lega á um réttar­stöðu þeirra sem eiga hlut í og/eða eru aðilar að stjórnun fyrir­tækja. Í reglu­gerð nr. 740/1997 um bóta­rétt sjálf­s­tætt starf­andi einstaklinga segir hins vegar orð­rétt í 11. gr.:

 

Um þá sem starfa hjá fyrir­tæki sem þeir eiga hlut í og/eða stjórna.

Maður sem star­far við eigin at­vinnu­rekstur, einn eða ás­amt maka sínum, eða við starf­semi sem hann rekur í sam­eign með öðrum aðila eða sem fer fram á vegum lög­aðila sem hann á jafnframt 50% eða meiri eignar­hluta í og/eða er aðili að stjórnun fyrir­tækisins, skal ekki á sama tíma eiga rétt á at­vinnu­leysis­bótum.  Sama gildir um þann sem vinnur við eigin at­vinnu­rekstur og á, einn eða ás­amt maka, börnum eða öðrum ná­komnum sbr. 3. tölul. 1. gr., 10 % eða meiri eignar­hluta í fyrir­tæki gegni hann jafnframt stöðu framkvæmda­stjóra, hafi prókúru þess eða á sæti í stjórn þess.

Til að öðlast rétt til at­vinnu­leysis­bóta verður hlut­að­eigandi að sýna fram á að hann hafi fram­selt eignar­hluta sinn og/eða sagt sig í raun frá stjórn fyrir­tækisins að upp­fylltum skil­yrðum 3. mgr. 9. gr. og að hann upp­fylli að öðru leyti skil­yrði laga um at­vinnu­leysis­tryggingar og þessarar reglu­gerðar fyrir bóta­rétti.

3. mgr. 9. gr. kveður síðan á um að ekki er hægt að uppfylla skilyrði um framsal eða lokun reksturs með því að afhenda reksturinn nákomnum.

 

Ljóst er samkvæmt skilgreiningu 11. gr. reglugerðarinnar að kærandi á 50% eignarhluta í fyrirtæki því sem hún vann hjá og skráð er á nafn eiginmanns hennar. Samkvæmt reglugerðinni skal hún ekki á sama tíma eiga rétt á atvinnuleysisbótum nema hún geti sýnt fram á að hún hafi framselt eignarhluta sinn eða rekstri hafi verið hætt skv. 6. gr. reglugerðarinnar.

 

3.

Með vísan til fyrirliggjandi gagna um stöðu og tengsl A við fyrirtæki það sem hún starfaði hjá svo og til þess sem að framan segir um réttarstöðu sjálfstætt starfandi einstaklinga er það niðurstaða úrskurðarnefndar atvinnuleysisbóta að umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur uppfylli ekki skilyrði laga um rétt til greiðslu atvinnuleysisbóta.   Ber af þeim sökum að staðfesta úrskurð úthlutunarnefndar.

 

 

Úr­skurðar­orð:

 

            Ákvörðun út­hlutunar­nefndar at­vinnu­leysis­bóta fyrir Norðurland eystra frá 10. desember 2002 um synjun á umsókn A um atvinnuleysisbætur er staðfest.         

 

Úr­skurð­ar­n­efnd at­vinnu­leysis­bóta

 

Frið­jón Guðröðarson

for­maður

 

Árni Benedikts­son                                            Benedikt Davíðs­son

 

 

Til baka